مسجدی با شبستان‌های فصلی/ بنای بی‌همتای غرب کشور را دریابید

خبرگزاری مهر - گروه استانها: شهرستان بروجرد به عنوان دیار خانه های تاریخی و آثار ارزنده معماری ایرانی اسلامی دارای شهرتی ملی است تا دو مسجد تاریخی امام و جامع این شهرستان همواره به عنوان مقصد سفر گردشگران و علاقمندان به معماری ایرانی انتخاب شود.

این در حالیست که مسجد جامع بروجرد به عنوان مسجدی بی همتا در غرب کشور از نخستین مساجدی است که در ایران ساخته شده و مسجد امام بروجرد نیز ارزنده ترین بنای معماری اسلامی در بروجرد و لرستان محسوب می شود.

اهمیت این بناهای تاریخی به گونه ای است که حجت یارمحمدی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان بروجرد در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر مسجد جامع بروجرد را قدیمی ترین مسجد در غرب کشور معرفی می کند و می گوید: این مسجد بیش از هزار و ۲۰۰ سال قدمت دارد و از مساجد کهن ایران است.

وی با بیان اینکه با بیان اینکه این مسجد یکی از ۱۰ مسجد تاریخی ثبت شده در لرستان است گفت: بنای اولیه این مسجد در قرن سوم هجری نهاده شده است.

ایجاد شبستانهایی متناسب با فصول مختلف سال در مسجد

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد با اشاره به اینکه مسجد جامع بروجرد چند فضای اصلی و کاربردی دارد تصریح کرد: گنبد خانه، شبستانهای شرقی و غربی، شبستان زمستانی، آبریزگاه و ... از جمله بخش های این مسجد است.

یارمحمدی با بیان اینکه تمام الحاقات و سایر فضاها پیرامون فضای اصلی ایجاد شده اند گفت: یکی از ویژگی های مسجد جامع بروجرد ساخت شبستانها متناسب با فصول مختلف سال است.

وی با بیان اینکه از فضاهای مهم پنج گانه مسجد جامع شبستان زمستانی است ادامه داد: سازندگان این مسجد با تکنیک معماری توانسته اند محیطی را مهیا کنند که در فصل سرد سال محیطی گرم تر و در روزهای گرم سال محیطی خنک تر ایجاد کنند و به این نحو رفاه حال نمازگزاران را تا حد زیادی تامین کرده اند.

منبری ۵۰۰ ساله از جنس چوب در مسجد

مدیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه در شبستان اصلی مسجد منبری ۹ پله ای وجود دارد تصریح کرد: این منبر قریب به ۵۰۰ سال عمر دارد و از جنس چوب با هنر نمایی شخصی به نام یارمحمد نجار ساخته شده است.

یار محمدی با اشاره به اینکه تکنیک کم نظیر در ساخت این بنا شکوهمند موجب شده همچنان پس از قرن ها در برابر بلایای طبیعی پا بر جا بماند گفت: ایجاد کلاف های چوبی در داخل قسمتهای مختلف پایه های بنا در تراز های مختلف برای توزیع وزن و جلوگیری از شکننده بودن موجب شده که شکنندگی از بنا گرفته شود و از بالا نیز تقسیم بار را انجام می داده است.

به رغم اهمیت این مسجد تاریخی روند تخریب این بنای برجسته نگرانیهای زیادی را در بین مردم و علاقمندان به معماری اصیل ایرانی - اسلامی به وجود آورده تا امام جمعه بروجرد در واکنش به این موضوع بگوید که آثار تاریخی بروجرد جزو مواریث فرهنگی این شهرستان است که باید از آنها محافظت شود.

حجت الاسلام حسن ترابی پیش از این در گفتگو با مهر در رابطه به وضعیت نامناسب آثار تاریخی بروجرد گفته بود که در حال حاضر بیشتر آثار تاریخی شهرستان دچار آسیب جدی شده و در معرض تخریب قرار گرفته اند و مسجد جامع بروجرد با بیش از هزار سال قدمت امروز به توجه کافی مسئولان نیاز دارد تا از خطر تخریب و فرسایش در امان بماند.

امام جمعه بروجرد ادامه داد: امروز توجه به حفظ این آثار به عنوان بناهایی با معماری زیبای ایرانی - اسلامی یکی از ضرورت ها در این بخش است. این آثار در زمانهای گذشته بدون هیچ امکاناتی ساخته شده اند اما مشاهده می شود متاسفانه امروز با این همه امکانات نمی توانیم نه مانند آنها بسازیم و نه از آنها به نحو احسن حفاظت کنیم.

حجت الاسلام ترابی با بیان اینکه باید بررسی شود که برای مرمت آثار تاریخی روند توزیع اعتبارات در استان به چه صورت انجام می گیرد، یادآور شد: باید سهم شهرستان بروجرد با دارا بودن تعداد زیادی بنای تاریخی و فرهنگی از محل این اعتبارات تخصیص داده شود.

انتقادات در این زمینه در حالیست که حجت یارمحمدی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد اردیبهشت ماه امسال در جلسه شورای برنامه ریزی شهرستان بروجرد با اشاره به مرمت دو مسجد تاریخی امام خمینی(ره) و همچنین مسجد جامع بروجردگفته بود: تا کنون برای مرمت این دو مسجد تنها از محل اعتبارات ملی تخصیص اعتبار داشته ایم و این در حالیست که از محل اعتبارات عمرانی استان هیچ گونه مبلغی برای مرمت آنها اختصاص داده نشده است.

وی بر ضرورت همکاری مسئولان استانی در زمینه تخصیص اعتبارات عمرانی برای مرمت و بازسازی دو مسجد تاریخی امام خمینی(ره) و همچنین مسجد جامع بروجرد تاکید کرده بود.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد با بیان اینکه طی سال ۹۲ برای مرمت مسجد امام خمینی(ره) بروجرد ۱۵۰ میلیون تومان و برای مسجد جامع نیز ۱۰۰ میلیون تومان اعتبار از محل اعتبارت ملی اختصاص پیدا کرد افزود: همچنین طی سال گذشته نیز برای مرمت مسجد امام خمینی(ره) ۱۰۰ میلیون تومان اختصاص پیدا کرد.

یار محمدی یادآور شد: این در حالیست که طی سال گذشته از محل اعتبارات ملی نیز هیچ گونه اعتباری برای مرمت مسجد جامع بروجرد اختصاص پیدا نکرد.

وی با بیان اینکه کمبود اعتبارات موجب شده که کار مرمت و بازسازی این دو مسجد تاریخی بروجرد به کندی صورت گیرد ادامه داد: در این راستا انتظار داریم که برای مرمت این دو مسجد از محل اعتبارات استانی امسال بودجه ای در نظر گرفته شود.

بنابراین گزارش مسجد جامع بروجرد در قلب بافت تاریخی و در مرکز قدیمی‌ترین محله و هسته اولیه شکل‌گیری شهر در کنار بازار تاریخی بروجرد واقع شده است. این مسجد که به مسجد جمعه نیز شناخته می‌شود، مسجدی تاریخی و از بناهای معماری سرشناس در شهر بروجرد است.

مسجد جامع بروجرد یکی از نخستین مسجدهای ساخته شده در ایران است که در قرن دوم تا سوم هجری در شهر بروجرد بنا نهاده شده است. بنای موجود مسجد از نظر فرم از نوع مساجد تک ایوانی است که دارای دو درب ورودی در جهات شرق و غرب بوده و شامل یک حیاط مرکزی مستطیل، ‌ایوان، ‌ فضای گنبد خانه و شبستانهای اطراف آن و یک شبستان وسیع زمستانی در طرف شمال حیاط مرکزی است.

مسجد جامع بروجرد نیز به شماره ۲۲۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.